Over het Stenen Tijdperk

‘Het Stenen Tijdperk’ is het typische gevolg van een uit de hand gelopen hobby. Als kind al was ik erg geïnteresseerd in kamperen, vuur en eetbare planten. Tijdens een bloeiende scouting-carriere kwam mijn interesse voor primitieve technieken naar boven.

Eén van de  eerste echt ‘moeilijke’ technieken waar ik mee aan de slag ging was het maken van vuur met wrijving. Maandenlang heb ik hiermee geploeterd tot ik op bezoek ging bij Archeologisch Themapark Archeon. Hier mocht ik de vuurboog lenen van een ervaren vuurmaker en had gelijk succes…zoals altijd bleek ook in dit geval kennis van zaken belangrijker dan hard proberen.

Hier ben ik bezig met de bouw van mijn kano. Aan de wand hangen mijn ski’s.
De ‘maiden voyage’ van mijn zelfgebouwde hout en kanvas kano

Na mijn rechtenstudie ben ik bij Archeon in dienst gegaan en ben ik steenbewerken, mandenvlechten en andere vaardigheden gaan leren. Daar merkte ik pas hoe leuk handwerk eigenlijk is, iets wat ik tot die tijd eigenlijk nooit zo had ervaren.

In 1996 en 1997 volgde ik in Zweden een opleiding tot buitensportgids en handwerkdocent. Iedere maand van deze opleiding gingen we ten minste tien dagen achtereen op pad met de kano zo lang er geen ijs lag en met ski’s wanneer er niet meer gevaren kon worden. De filosofie van de opleiding was dat je je hele kampeeruitrusting zelf moet kunnen maken of repareren als dat nodig is. Dus maakten we zelf onze eigen kano’s, peddels, ski’s en rugzakken, steeds van eenvoudige en mooie materialen als hout, leer en katoen. Niet lichtgewicht dus, maar wel sfeervol. De complete uitrusting waarmee we een week in februari in Zweeds Lapland kampeerden (met dagtemperaturen van min 36!) kostte op deze manier bijna niets: vrijwel alles was zelfgemaakt of van de dump. Als je op deze manier de zaak benadert is geld geen voorwaarde meer voor rondzwerven in de natuur, het hebben van kennis en vaardigheden des te meer.

Die filosofie vond ik prachtig en mede daarom vind ik denk ik steentijdtechnieken zo interessant. Het uitgangspunt is eigenlijk niets: een stuk steen, bosje twijgen of bloederige lap huid. Maar na enig werk heb je een prachtig en functioneel gereedschap, een mooie mand of een warm, soepel jack. Omdat ik vind dat wat ik maak wel nuttig moet zijn heb ik mijn steentijdspullen altijd veel gebruikt. Mijn stenen gereedschappen helpen me bij het maken van de andere voorwerpen en de complete uitrusting heeft al maanden gebruik gezien tijdens diverse kampen. Behalve korte kampeertochtjes heb ik tweemaal meegedaan aan een langer zogenaamd ‘leefproject’ waarbij met behulp van de uitrusting van een bepaald steentijdvolk een poos wordt geleefd op de bij dit volk passende manier. Elke keer weer was ik heel tevreden met mijn uitrusting.

Een kampje in winters Lapland
Een kampje in winters Lapland
Mijn portret na twee weken
mesolitisch leefproject…

Door de jaren heen werd ik steeds meer gevraagd om demonstraties te geven en replica’s te maken van door archeologen teruggevonden voorwerpen. Mijn replica’s van steen, hout, been en gewei worden in een groot aantal musea in Nederland tentoongesteld of gebruikt bij educatieve programma’s. De laatste jaren raak ik steeds meer betrokken bij archeologische experimenten en onderwijs van archeologiestudenten. In augustus 2016 kreeg ik een aanstelling als ‘Research Associate’ bij de University of York (U.K.) en van 2017 tot juni 2019 werkte ik voor de Faculteit Archeologie van de de Universiteit van Leiden.

Steentijdtechnologie is mijn werk geworden, iets dat ik nooit had verwacht maar wel altijd gehoopt had.

Diederik Pomstra

Het Stenen Tijdperk is aangesloten bij de Vereniging van Ondernemers in Archeologie en ingeschreven bij de Kamer van Koophandel onder nummer 09203376.